شهر تاریخی و باستانی دره شهر در ادوار مختلف بارها ویران و آباد گشته است. از جمله عوامل ویرانی آن تاخت و تاز سپاهیان آشور و عرب‌ها بوده است. بنابر نظری، دره شهر محل شهر باستانی "ماداكتو" پایتخت عیلامی است. عیلامیان كه در دوره عهد باستان فرمانروای كوه‌های لرستان بودند؛ دره رودخانه و راه بزرگ ارتباطی منطقه ومرز شمالی را متصرف شدند و اماكن مستحكمی تأسیس نمودند كه ماداكتو پایتخت دوم آنان از آن جمله است. ظاهرا دره شهر اولین شهر عیلامی بوده كه در حمله آشور بانی پال ویران و مردم آن قتل عام شده‌اند.

این شهر كه در دامنه جنوب و جنوب غربی دینار كوه قرار دارد، از قدیم الایام به "ده لُران" مشهور بوده است. بقایای آثار تاریخی و باستانی و مجموعه اشیاء باستانی كشف شده، نشانگر این حقیقت است كه قدمت این منطقه با دوره قبل از تاریخ و بعد از آن، به ویژه با دوره ساسانیان مرتبط است. 

طاق سنگی شیرین و فرهاد ایوان؛ نماد عشق و دلدادگی و راوی فرهنگ و تمدن دیرین شهرستان ایوان است. این اثر تاریخی كه در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده، مربوط به دوره ساسانیان است كه در داخل تنگه ای موسوم به تنگه كوشك قرار دارد. بنای تاریخی شیرین و فرهاد از لحاظ تاریخی و به خصوص شیوه معماری منحصر به فرد خود از نظر مطالعات باستان شناسی بسیار با اهمیت می باشد.

شهرستان ایوان غرب در موقعیت جغرافیایی غرب كشور و در شمال غربی استان ایلام واقع شده كه متوسط ارتفاع آن از سطح دریا 1170 متر است. این منطقه از شمال به گیلان غرب كرمانشاه، از جنوب به بخش چوار، از شرق به شیروان چرداول و از غرب به كشور عراق منتهی و محدود می شود. این شهرستان دارای دو بخش مركزی و زرنه است. این شهرستان از نظر مطالعات باستان شناسی عصر برنز، عصر آهن 1، 2 و 3 دارای اهمیت زیادی است. سایت های مربوط به این دوره ها بیشتر به صورت قبرستان است.

کوه قلاقیران را به لحاظ جلوه ای طبیعی باید در زمره یکی از بهترین نقاط کوهستانی کشور به شمار آورد. این کوه در 3 کیلومتری شهر ایلام قرار داشته و مناظر طبیعی آن از جمله تفرج گاههای ششدار، دارای زیبایی ها و جذابیت های کم نظیری است. به لحاظ مردم شناسی نیز این کوه در ایلام از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و به نوعی در ادبیات شفاهی نماد شهر ایلام به شمار می آید.

قلعه والی یكی از بناهای فرهنگی-تاریخی عظیمی است كه در سال 1326 ه. ق. به دستور غلامرضا خان والی فیلی در محله ای بنام حسین آباد فیلی كه به ده بالا مشهور بوده، احداث گردیده است. غلامرضا خان والی این محل و بنا را برای اسكان خود در فصل تابستان انتخاب كرده و آنرا بر روی تپه ای نه چندان بلند احداث كرد.

تنگ ارغوان در 3 کیلومتری شمال شرقی شهر ایلام در مسیر تنگه قوچعلی و در مسیر رودخانه ای با گلهای ارغوانی قرار داشته که تنوع رنگ طبیعت و جنگلهای سبز این تنگه چشم هر بیننده ای را محسور می کند. از همین رو تنگه ارغوان یکی از تفرجگاه های اصلی ایلام به شمار می آید و ساکنان ایلام اغلب اوقات فراغت خود را در این تنگه سپری می کنند.

شهر ایلام، مرکز استان ایلام است که در حصاری از كوه‌ها و ارتفاعات جنگلی استقرار یافته و آب و هوای معتدل كوهستانی و بهاری دلپذیر دارد. از سه قرن پیش، حكومت خود مختار والیان در منطقه ایلام و پشتكوه برقرار بوده است. از معروف‌ترین این والیان می‌توان از حسین خان، غلامرضا خان و حسین قلی خان ابوقداره نام برد. این افراد با یك سلسله روابط خاص به حكومت مركزی ایران وابسته بودند و سالانه به میزان معینی مالیات و تعدادی تفتگچی در اختیار حكومت مركزی قرار می‌دادند.