سد فریمان سدی تاریخی در شهرستان فریمان در استان خراسان رضوی ایران است. این سد بر روی رودخانه فریمان در یازده کیلومتری فریمان و هفتاد کیلومتری جنوب شرقی مشهد احداث شده و احتمالاً از آثار دوره ایلخانی یا تیموری است. اما در دوره قاجار و نیز در دهههای اخیر، تعمیرات اساسی در آن صورت گرفتهاست.
با توجه به وضع موجود سد میتوان آن را از انواع سدهای پایهای یا پشت بنددار دانست. طول تاج سد حدود ۱۰۰ متر، ارتفاع دیواره ۲۰ متر و مصالح مورد استفاده، سنگ و ملات ساروج است. آبگیری از سد به وسیله دو برج آبگیر که هر کدام مستقلاً کار میکند، انجام میگیرد. بدین طریق، آب از مجراهای تعبیه شده در عمقهای مختلف بند به داخل چاهها وارد و از کف چاه در جانب دیگر سد خارج میشود. برای باز کردن مجراهای فوق، همانند سد اخلمد و بر خلاف آنچه در مورد سدهای دیگر دیده شده، الوارهایی در داخل چاه، در ارتفاعات مساوی و در جهات مختلف نصب کردهاند. این الوارها به جای پلکان مارپیچی و برای پایین رفتن و باز و بسته کردن مجراها و همچنین از بین بردن و برای پایین بردن انرژی سقوط آزاد آب و ممانعت از تخریب بدنه چاه تعبیه شدهاست. ساختمان ساده برج آبگیر میرساند که طول عمر سد بیش از دوره صفویه است.
در دوره قاجاریه، عین الدوله پس از عزل از صدارت، چند ماه در فریمان متوقف بود که در این مدت برای افزایش استحکام بنای سد، توسط مجدالسلطان – پیشکار خود – در جلو دیوار سد، پایه هرمی شکل بسیار قوی ساخت تا فشار وارد از طرف آب مخزن به دیواره سد را هار کند. ضمن تعمیرات اوایل قرن حاضر، در ارتفاع ۵/۱ متری از روی تاج سد، دریچهها بستهاست؛ ولی در صورت طغیانهای شدید، آنها را باز میکنند تا آب از روی سد عبور نکند. در بخشی از آبهای طغیانی رودخانه، از دو کناره سد و از روی سنگهای کوه جاری میشد که بدین ترتیب، بدنه سد از خرابی مصون میماند. طول دریاچه پشت سد در حدود ۲ کیلومتری و عرض متوسط آن حدود ۵۰۰ متر است. قسمتی از حجم سد با گل و لای انباشته شده است. به طور تقریبی، ظرفیت مخزن سد در حدود یک میلیون مترمکعب است. از آب این سد مجموعاً سه دهکده سه دهکده تقی آباد، قلعه نو و لوشاب و کارخانه قند فریمان و شهر فریمان استفاده میکنند.
خلاصه اطلاعات مورد نیاز برای سفر به این منطقه | |
موقعیت | استان خراسان رضوی - فریمان |
مختصات GPS | 35-36-47N 59-50-00E |
طول مسیر ضروری پیاده روی | ندارد |
طول مسیر ضروری خاکی | ندارد |
طول زمان مناسب مسافرت (از تهران) | 3 روز |
بهترین زمان بازدید | محدودیتی ندارد |
محدودیت ساعات بازدید | محدودیتی ندارد |
درجه سختی | - |
تجهیزات ضروری مورد نیاز | تجهیزات خاصی مورد نیاز نیست |
مجوزهای قانونی مورد نیاز جهت بازدید | مجوز خاصی نیاز نیست |
خطرات کلی | - |
حیوانات وحشی خطرناک در منطقه | - |
خطر گم شدن | مسیر مشخص است |
دسترسی به سرویس موبایل | دسترسی کامل |
نزدیک ترین هتل | فریمان |
نزدیک ترین روستا | - |
نزدیک ترین مغازه | فریمان |
نزدیک ترین پمپ بنزین | فریمان |
نزدیک ترین فرودگاه | مشهد |
نزدیک ترین ایستگاه راه آهن | مشهد |
امکانات رفاهی | امکانات رفاهی در شهر وجود دارد |
پیشنهاد روش های سفر به منطقه | |
ماشین شخصی | تهران - مشهد و سپس فریمان. از فریمان تا سد مسیر کوتاه و آسفالت است |
اتوبوس | اتوبوس تهران - مشهد و سپس فریمان |
قطار | قطار تهران - مشهد و سپس فریمان |
هواپیما | - |









