به تاييد سفرنامه جهانگردان مختلف، خاطرات، تذكره ها و نيز به نقل از مقالات و كتب متعدد، از جمله كتاب تاريخ نظم و نثر در ايران جلد دوم صفحه 736 و كتاب مقالات شمس تبريزي به تصحيح دكتر علي موحد (ص  147)، مقاله  دكتر محمد امين رياحي در مجله كلك در بهار 75 (ص 28)، كتاب تاريخ نهضت هاي فكري ايرانيان بخش دوم (ص 602)، كتاب مجمل فصيحي تصحيح محمود فرخ، جلد دوم (ص 343)، كتاب زندگي...

مسجد مطلب خان یکی از مساجد دیدنی و جالب شهرستان خوی است که در میان بازار شهر قرار گرفته است. نکته جالب این مسجد بدون سقف بودن آن است.

پل خاتون در دو کیلومتری جنوب شرقی شهرستان خوی قرار دارد. این پل در سال 1170-1200 ه.ق. توسط "احمد خان دنبلی" ساخته شده و تا زمان احداث جاده آسفالته فعلی و پل جدید، متحمل عبور و مروری بوده که بین خوی و سلماس صورت می گرفت.

خوی به عنوان مهد تمدن ۶۰۰۰ ساله كه در سالنامه های آشوريان بنام حويه وه (hovaiava) و در تورات بنام حويه (hovaiya) و در كتاب "العالم من المشرق الی المغرب" با نام خويه (khovaiya) و بالاخره در سال۲۵۰ هجری قمری، ابن خرداد در كتاب "المسالك و الممالك" بنام كنونی خوی، از آن ياد مي كند. در برخی نوشته ها وجه تسمیه خوی را از کلمه معادل کردی به معنای نمک و برخی دیگر از کلمه ای ارمنی به معنای قوچ برداشت شده می دانند که در مورد آن تردید وجود دارد.  

مجموعه آثار باستاني تخت سليمان در 42 كيلومتري شمال شرقي شهرستان تكاب دراستان آذربايجان غربي قرار دارد. آثار باستاني اين مجموعه و درياچه جوشان آن، روي صفحهاي سنگي و طبيعي قرار گرفته كه از رسوبات آب درياچه به وجود آمده است. قدمت اين منطقه از لحاظ سكونتگاه انساني به 3 هزار سال پيش باز مي گردد؛ و يكي از مهمترين آثار تاريخي كشور است كه به عنوان چهارمین اثر ایران در ميراث جهاني یونسکو به ثبت رسیده است.

کوه زندان سلیمان در حدود 40 کیلومتری شمال شرقی تکاب و در فاصله کمتر از 5 کیلومتری جنوب تخت سلیمان قرار دارد. این کوه کم ارتفاع مخروطی و جالب با وجود باغ های سرسبز کنار آن بسیار زیبا به نظر می آید. این کوه با ارتفاع تقریبی 100 متر، زمانی محل نیایش موبدان زرتشتی بوده است. بقاياي بناهاي گرداگرد مخروط زندان سليمان، نشانگر اهميت اين محل مقدس است.

چمن متحرک؛ یکی از پدیده های جالب شهرستان تکاب است. قطعه بزرگی تشکیل شده از نی هایی که از  ریشه به هم چسبیده است و بدون ارتباط با زمین بر روی آب شناور است. قطر این قطعه کمتر از 100 متر می باشد که بر روی رودخانه کوچکی قرار گرفته است.

زندان برنجه در 28 كيلومتري شمال شهرستان تكاب در روستاي برنجه (برنجك) از دهستان چمن بخش تخت سليمان و در دامنه كوه معروف به كوه طويله سليمان واقع شده است كه تشكيلات زمين شناسي متعددي در آن قرار دارد. از نظر زمين شناسي تاريخچه پيدايش مشابهي مثل درياچه تخت و زندان سليمان را دارد و آن محل نيز از انباشته شدن رسوبات آهكي، تل هاي بلند و در مواردي دهانه هاي وسيع آتشفشاني مانند بوجود آورده اند.

تكاب با وجــود آثار باستاني فراوان و دیرین و منابع طبيعي و معدني در اطراف آن، يكي از غنی ترين شهرستان های استان آذربايجان غربي است. اقتصاد این شهرستان بیشتر وابسته به كشاورزي و دامداري مي باشد. همه ساله صدها نفر از نقاط مختلف دنيا از آثار باستاني اين شهر به خصوص تخت سليمان (آتشکده آذرگشسب) که جزو میراث جهانی یونسکو است بازديد مي كنند.

در نزديكي شهر بوكان در كنار روستاي حماميان مسجد قديمي و نسبتاً سالم حماميان و بقاياي مدرسه قديمي حماميان که هم اكنون قسمتي از كلاسهاي آن سالم مانده، قرار گرفته است. اين مسجد قبل از جنگ جهاني دوم در سال 1328 هجري بنا شده است و موسس آن مرحوم "محمود آقا ايلخاني زاده" و معمار آن شادروان "معمارباشي مراغه اي" بوده است.