مرمت اين حمام از سال 1347 آغاز گرديد و پس از تعميرات لازم و تغييراتي که در آن داده شد به گنجينه مردم شناسي گنجعليخان تبديل گرديد و درحال حاضر با حدود 1000 متر مربع، فضايي کم نظير را به معرض نمايش مي گذارد.
دراين موزه ديدني به کمک مجسمه هاي مومي بسيار زيبا و اشياء و وسايل گوناگون، آداب و سنن اصيل و گاه فراموش شده به نمايش گذاشته شده است. براي ديدار از گنجينه به ياد ماندني مردم شناسي گنجعليخان از نظر آنوبانینی بايد از سردر زيباي آن شروع کرد. جايي که آجرهاي ساده و نيلي، حاشيه اي از سنگ مرمر، نقاشيهاي زيباي سردر و مقرنس بندي زيبا نماي بيروني سردر حمام را در جلوه اي زيبا و با شکوه به نمايش مي گذارد و هر رهگذري را به درون فرا مي خواند. بر سردر حمام که بخشي از نقاشيهاي عهد صفوي آن به تازگي مرمت شده، کتيبه شعري به خط نستعليق بر سنگ مرمر حک شده که مصرع آخر آن سال اتمام بنا را با تبديل به حروف ابجد نشان مي دهد.
"کسي نداده نشان در جهان چنين حمام" سال 1020 هجري قمري
سردر حمام چنان زيباست که هماهنگي کامل خود را با بازار پرشکوه و ديگر بناهاي مجموعه گنجعليخان به تمام معنا حفظ کرده. بر سقف پرشکوه سردر و در ميان نقاشي هاي زيباي آن نام "استاد سلطان محمد معمار يزدي" که طراح و معمار همه بناهاي گنجعليخان است به چشم مي خورد.
سنگ زمان؛ حمام گنجعلی خان؛ کرمان
بخشی دیگر از حمام گنجعلی خان؛ کرمان
سردر ورودي داراي طاق نسبتا بلند با تزئين مقرنس بالا بلند و نقاشيهاي زيباي روي آن که تنها قسمت مرکزي نقاشي آن باقي مانده و بر روي ساير قسمتها حدود 70 سال پيش "ميرزا شکرا..." نقاشي نموده. نقاشي روي سردر ورودي حمام، تصوير شيطان است که عمــل استاد "محمد معماريــــزدي" است. مجسمه هاي جالب توجه آن درحالت هاي مختلف در سربينه و گرمخانه نمايش داده شده است.
حمام گنج علی خان؛ کرمان؛ عکس از مصطفی معراجی
رختکن
از 6 غرفه مجزا که متعلق به اقشار مختلف جامعه روزگار خود بودند، تشکيل شده و نور آن از طريق سقف نسبتا بلندي تامين مي شود.
گرمخانه
بعد از رختکن و در دو جهت جنوب از طريق راهرويي به هشتي رسيده و سپس با پيچ و خمهاي حساب شده که مانع از خروج هواي گرم و نيز مانع از ديد عموم باشد، به گرمخانه مي رسيم. در قسمت شرق و غرب گرمخانه دو سنگ يکپارچه مرمر سرخ رنگ به شکل محراب نصب گرديده که علاوه بر تامين نور و فضا، طلوع و غروب آفتاب و زمان تقریبی را نشان مي دهد.
خزينه
داراي دو قسمت آب سرد و گرم بوده و در کف آن دو ديگ مسين بزرگ نصب گرديده که گرماي آن از طريق تون يا "گلخن" که در زير خزينه قرار گرفته تامین می شده است. حرارت لازم به وسيله سوزاندن بوته هاي بياباني ایجاد می گردیده.
آب حمام از طريق قنات "شهرآباد" تامين و تا سال 1316 داير بوده است. روش کانال کشي و آبرساني فواره ها بسيار دقيق و بر اصول هندسي حساب شده بسيار جالب توجه مي باشد.
دیگر بناهای مجموعه گنجعلیخان عبارتند از:
چهارسوق
چهارسوق بزرگ گنجعليخان محل تقاطع بازارهاي شمالي، جنوبي و شرقي-غربي است. نماي داخلي آن پس از بازسازي سقف فرو ريخته توسط ميرزا شکرا... که با نقاشيهاي رنگ و روغن در دوره قاجاريه تزئين شده، پوشش و چهره مردم اين دوره را به نمايش مي گذارد. سقف چهارسوق، بلندترين و بزرگترين سقف بازار به شمار مي آيد و به سبک باشکوهي بنا شده است. چهارسوق مسگري نيز در گوشه شمال غربي ميدان واقع شده، بازارهاي مسگري غربي و شمال ميدان را به هم پيوند مي دهد.
بازار گنجعليخان
بازارهاي گنجعليخان نشاني از ميراث اقتصادي اجداد چهارصد سال قبل ما مي باشد که جايگاه پيوند مشتري و مغازه دار شهري و روستايي، بالاشهري و پائين شهري و خريدار و فروشنده مي باشد و از ديرباز قدرتي شکست ناپذير، عليه سلاطين جبار بوده است. صداي پاي رهگذران، گفتگوي مشتريان و فروشندگان و صداي چکش مسگران، همچون نواي دلنشين موسيقي، نوازشگر گوش هر شنونده مشتاقي است که آرزوي سفر به عصر شکوفاي صفوي را دارد. زيرا هنوز هم ادويه و سوغاتي هاي عصر صفوي نظير پسته، حنا، زيره، کتيرا، قاووت، قالي و... در آن يافت مي شود. اين بازار هم از نظر کالبد و هم از نظر کارکرد سرآمد همه بازارهاي کرمان مي باشد و در تلفيقي بي نظير با ساير عناصر اين مجموعه، نمونه کاملي از "معماري ارگانیک" را به نمايش مي گذارد.
مدرسه
اين بنا در سال 1007 هجري قمري، در شرق ميدان به ابعاد 23 × 5/31 متر (با 725 متر مربع زيربنا) در دو طبقه ساخته شده. کتيبه هاي آن به خط استاد عليرضا عباسي، خطاط مشهور عصر صفوي نوشته شده است. کاشيکاري نماي داخلي و بيروني مدرسه از نوع معرق و معقلي است و کاربنديهاي زيبا، مقرض بنديهاي منقوش، گچبريها و نقاشيهاي ديدني، مکمل تزئينات آن مي باشد.
وجود حجره هايي به سبک مدارس مذهبي، سبک معماري، کتيبه سنگي وقف نامه و وجود يک قاب کاشيکاري در ضلع شرقي مدرسه که بر روي آن حديث شريف "انامدينه العلم و علي بابها" نقش بسته است و نيز اسماء متبرکه و آيات قرآني موجود در اين بنا، حکايت از مدرسه بودن آن، در گذشته دارد.
مسجد (سال 1007 هجري قمري)
"مسجد يا نمازخانه گنجعليخان" در شمال شرقي ميدان و همجوار با مدرسه، قرار گرفته است. فضاي داخلي اين مسجد کوچک به ابعاد 25/5 × 5 متر و مساحت 5/27 متر مربع مي باشد. اين مسجد گنجينه اي از تزئينات معماري اسلامي دوره صفوي، نظير گچبري، کاشيکاري، خطاطي، مقــرنس کاري، کاربندي، حجاري و نقاشيهاي زيبا مي باشد. کتيبه پاکار سقف به خط "شهاب الدين کرمانی"، خطاط عصر صفوي است که سوره مبارکه جمعه را با يک رنگ (خط و زمينه) نگاشته است.
ضرابخانه
اين گنجينه ديدني در شمال ميدان واقع شده، بادگير زيباي مجموعه ابراهيم خان بر بالاي آن از داخل ميدان، قابل ديدن است. نماي داخلي اين بنا، با گنبدي بزرگ و هشت ضلعي، شامل چهار ايوان و سه اتاق در گوشه ها است. اين مکان در گذشته محل ضرب سکه هاي رايج بوده و اکنون به گنجينه سکه تبديل شده است. از خاکبرداري کف آن، سکه هاي صفوي و قديمي به دســــت آمده که کارکرد آن را تائيد مي کند.
آب انبار عليمردان خان (1029 هجري قمري)
آب انبار در غرب ميدان واقع شده و از طريق پلکاني سنگن به پائين (پاي آب) راه دارد. طول مخزن 5/19، عرض آن 10 و ارتفاع آن 9 متر مي باشد و با حجم 2000 متر مکعب قادر به تامين آب مصرفي بخشي از شهر بوده مخزن از طریق آب قنات پر مي شده است. سردر اين بنا داراي مقرنس زيباي منقوش و کتيبه هاي سنگي حکاکي شده آن به خط نستعليق مي باشد.
همه این بنا ها شاهکار هایی هستند که بخشی از تاریخ این مرز و بوم را در خود جای داده اند و باید مورد توجه هر ایرانگردی قرار گیرد.
View Larger Map
| خلاصه اطلاعات مورد نیاز برای سفر به این منطقه | |
| موقعیت | استان کرمان - بم |
| مختصات GPS | 30-17-26N 57-04-41E |
| طول مسیر ضروری پیاده روی | - |
| طول مسیر ضروری خاکی | - |
| طول زمان مناسب مسافرت (از تهران) | زمینی 4 روز |
| بهترین زمان بازدید | مهر تا فروردین |
| محدودیت ساعات بازدید | ساعات اداری |
| درجه سختی | - |
| تجهیزات ضروری مورد نیاز | - |
| مجوزهای قانونی مورد نیاز جهت بازدید | - |
| خطرات کلی | - |
| حیوانات وحشی خطرناک در منطقه | - |
| خطر گم شدن | - |
| دسترسی به سرویس موبایل | دسترسی کامل |
| نزدیک ترین هتل | داخل شهر کرمان |
| نزدیک ترین روستا | - |
| نزدیک ترین مغازه | داخل شهر کرمان |
| نزدیک ترین پمپ بنزین | داخل شهر کرمان |
| نزدیک ترین فرودگاه | کرمان |
| نزدیک ترین ایستگاه راه آهن | کرمان |
| امکانات رفاهی | امکانات کامل |
| پیشنهاد روش های سفر به منطقه | |
| ماشین شخصی | تهران - کرمان |
| اتوبوس | تهران - کرمان |
| قطار | تهران - کرمان |
| هواپیما | |
عکس هایی از حمام گنجعلی خان
