تاریخ زندگی در این منطقه را می‌توان از دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی تاكنون در نظر گرفت. این مكان هم زمان با ظهور اسلام شهری آباد بوده است. یاقوت حموی جزیره بزرگ را كه بین دو شط یعنی اروند رود و كارون واقع شده، "میان رود" نام داده است.
در تجزیه و تحلیل واژه آبادان می توان به معنی "محلی برای پاسداری و نگهبانی از آب" رسید و بطلیموس پدر جغرافیای یونان نام "آرپفانا" و "آپفادانا" را برای آبادان به کار می برد. واژه "عبادان" که در دوره های اخیر به آبادان استناد می شد معرب همان واژه است. برخی نیز وجه تسمیه عبادان را به دلیل عبادت زیاد مردم این دیار ذکر کرده اند. در زمان سلطنت رضا شاه پهلوی نام عبادان به آبادان تغییر یافت.
در آبادان، عمارت و آبادانی زیادی به چشم می خورد که می توان به رباطها و خانقاه و مدرسه ها و مساجد متعدد اشاره کرد. همچنین مقبره ای منسوب به حضرت خضر و الیاس در اطراف رود بهمنشیر وجود دارد که به همین سبب، عرب زبانان آبادان را "جزیره الخضر" می گفته اند. مدرسه مهرگان، بقعه خضر، موزه آبادان، مسجد رنگونیها، سینما نفت و ساختمان آموزشگاه فرهنگ برخی از مكان‌های دیدنی و تاریخی شهرستان آبادان را تشكیل می‌دهد.
