بر سر تربت ما چون گذری همت خواه
جامع دیوان حافظ: محمد گل اندام؛ که چند سال پس از وفات وی اقدام به جمع آوری این دیوان نموده در مورد این امر نیز تاکید دارد. غزلیات او که حدود پانصد عدد بیشتر نیست؛ آنچنان چند بعدی و قابل تاویل است که محمل نگاشتن هزاران کتاب، شرح و تفسیر گشته است؛ به نحوی که در مورد هر کلمه از آن نیز رساله ها نگاشته شده است.
در خصوص سال دقیق ولادت او بین مورخین و حافظ شناسان اختلاف نظر است. دکتر ذبیح الله صفا، ولادت حافظ را در ۷۲۷ و دکتر غنی آنرا در ۷۱۷ می‌داند. برخی دیگر از محققین همانند علامه دهخدا، بر اساس قطعه ای از حافظ، ولادت او را قبل از این سال‌ها و حدود ۷۱۰ هجری قمری تخمین می‌زنند. سال وفات او به نظر اغلب مورخین و ادیبان ۷۹۲ هجری قمری می‌باشد. در کتاب مجمل فصیحی نوشته فصیح خوافی که معاصر حافظ بوده و همچنین نفحات الانس تالیف جامی، صراحتا این تاریخ به عنوان سال وفات خواجه قید شده است.
آرامگاه حافظ در شیراز؛ حافظیه
بعد از عمارتی که کریم خان زند بر مقبره حافظ ساخت در طول 160 سال، تعمیرات متعددی به وسیله اشخاص خیرخواه انجام گرفت تا آنکه در سال 1315 به کوشش شادروان علی اصغر حکمت، بنای کنونی با بهره گیری از عناصر معماری روزگار کریم خان زند و یادمان های حافظیه، توسط آندره گدار فرانسوی طراحی و به اجرا در آمد. این مکان از دیرباز، قبله اهل دل و زیارتگاه عاشقان دور و نزدیک بوده و در جوارش عرفا و شعرای نامداری به خاک سپرده شده اند.
سنگ مزار حافظ؛ حافظیه
معتقدان این پیر صاحب کرامت، رفتن به آرامگاه او را با آداب و رسومی آیینی همراه می‌کنند، از جمله با وضو به آنجا می‌روند، در کنار آرامگاه حافظ کفش خود را از پای بیرون می‌آورند؛ که این خود در فرهنگ مذهبی ایران نشانه احترام و قدسی بودن مکان است.
آرامگاه حافظ در شیراز؛ حافظیه
به جرات می توان گفت مردم ایران به هیچ کدام از شعرای فارسی به اندازه ی حافظ اعتقاد و عقیده ی قلبی ندارند.
این اعتقاد به نحوی بوده به نحوی که دست کم از قرن دهم هجری به دیوان او تفال می زده اند و هنگامی که در مورد موضوعی شک و تردید داشته باشند از اشعار خواجه استمداد میجویند. داستانهای فراوانی که در این زمینه از پادشاهان صفویه و بعد از آنها نقل گردیده است، عمق رسوخ این عقیده را نشان میدهد. امروزه نیز در بیشتر مراسم خانوادگی و جشنهایی همچون نوروز و یلدا و... به دیوان حافظ تفال می زنند و حتی فال و آینده خود را در میان ابیات عرفانی این شاعر ماورایی می جویند؛ از این رو او را لسان الغیب و ترجمان الاسرار می خوانند.
آرامگاه حافظ در شیراز؛ حافظیه
دیوان حافظ از معدود کتابهایی است که در کنار کتب دینی در خانه ی هر ایرانی وجود دارد و کوچک و بزرگ آن را می خوانند و به اندازه ی درک خود از آن بهره و لذت می برند.
آرامگاه حافظ همچنین مکانی فرهنگی است. به عنوان مثال؛ برنامه‌های مختلف شعرخوانی شاعران مشهور (به ویژه در روز بزرگداشت حافظ در 20 مهر ماه هر سال) یا کنسرت خوانندگان به خصوص موسیقی سنتی ایرانی و عرفانی در کنار آن برگزار می‌شود. حافظ شیرازی در شعری پیش‌بینی کرده است که مرقدش پس از او زیارتگاه خواهد شد:
بر سر تربت ما چون گذری، همت خواه
که زیارتگه رندان جهان خواهد بود
