مطالعات باستان شناختی در كانون‌های "سُرخدَم لری همیان" و "سر طراحان" نشان می‌دهند؛ كوهدشت از مراكز مدنی قدیمی است. كشف معبد آشوری بیانگر آن است كه مردمانی قبل از هزاره اول پیش از میلاد در این نواحی می‌زیستند و آیین‌های دینی خود را به جای می‌آوردند. حمدالله مستوفی در تاریخ گزیده، از كوهدشت و طراحان نام برده كه قرن‌ها قبل از ورود عرب‌ها از بین رفته بودند.
چشمه گوگردی گراب و گرخوشاب، چشمه سیاب، چشمه تنگ قلعه، چشمه پایین گردنه آستانه، دره و غار ویزنهار، دره سرطرهان، غار بتخانه، غار میرملاس، غار عالی‌آباد، غار برد سفید، دژ زلال انگیز، قلعه كوه‌زاد، قلعه كورگان، قلعه گم‌ور، قلعه سیله، قلعه منیژه، قلعه چق، قلعه چنگری، قلعه دوشه، پل كرودختر، پل ساسانی، پل گاومیشان، تپه‌های دالاب، تپه‌های چغاسبز و كفتارلو، تپه چغابل، تپه دركه، گنبد عالی گیژو، تپه پاره، مقبره سهل‌الدین و چنار قدیمی، گنبد شاه محمد، گنبد ابوالوفا و مقبره داوود رش.
