سیاهكل، شهرستان سرسبزی است خفته در پای قله سركش درفك، كه جنگلی انبوه همچون نگین انگشتری، آن را دربرگرفته است. این منطقه با تاریخ پْرفراز و نشیبش، با تحولات فراوانی روبه‌رو گردیده و هم‌اینك در جوار منطقه‌ای به نام "برفجان" رشد و گسترش یافته است. شهرستان سیاهكل در ناحیه شرقی استان گیلان واقع شده و از شمال و شمال‌شرقی به لاهیجان، از شرق به لنگرود، از جنوب‌شرقی به املش و رودسر، از جنوب به مازندران، از جنوب‌غربی به رودبار و از غرب به رشت محدود می‌شود. همچنین قسمتی از رشته‌كوه البرز، ناحیه بزرگی از جنوب این منطقه را شامل می‌گردد. مهم‌ترین رودخانه‌های جاری در آن، "شیمرود" و "خرارود" است. این منطقه دارای دو ناحیه عمده جغرافیایی جلگه‌ای و كوهستانی است. آب و هوای ناحیه جلگه‌ای، مرطوب؛ و كوهستانی، نیمه‌مرطوب است. میزان بارندگی در شهرستان سیاهكل، حدود 1400-1000 میلی‌متر می‌باشد. دستبافت‌های پشمی و تولید سفال، از جمله صنایع دستی آنان است و مهم‌ترین محصولات این ناحیه عبارتند از: برنج، جو، توتون، چای، فندق، سیب‌زمینی، گردو و مواد لبنی.
مهم‌ترین قسمت این شهرستان كه دارای پیشینه تاریخی می‌باشد "دیلمان" است و مهم‌ترین روستای آن "اسپیلی" می‌باشد. دیلمان در گذشته وسعت بسیاری داشته و از یك‌طرف به مازندران و از طرف دیگر به قزوین محدود و در قرون چهارم و پنجم هجری‌قمری، مقر حكومت دیلمیان بوده و گیلان یكی از ولایات آن محسوب می‌شده است، امِا پس از انقراض خاندان آل‌بویه و تعرض سرداران محلّی، این سرزمین وسیع كم‌كم كوچك شده، تا امروز كه یكی از بخش‌های گیلان به‌شمار می‌آید.
در این‌خصوص، "مقدِسی" در كتاب "احسن التقاسیم" می‌نویسد: "دیلم (دیلمان) دارای پنج كوره (شهرستان) است كه از جانب خراسان به قومس (حدود دامغان) محدود شده و گرگان، طبرستان، دیلمان و خزر در میان این نواحی قرار دارد". از سوی دیگر، "ابن حوقل"-تاریخ‌نگار دوره سامانیان- نیز در كتاب خود می‌نویسد: "ناحیه دیلم شامل سهل و جبل و سرزمینی بوده كه از جنوب تا قزوین و طارم و قسمتی از آذربایجان و بخشی از ری، از مشرق تا طبرستان و دیگر نواحی ری، از مغرب تا قسمتی دیگر از آذربایجان و بلاد آران و از شمال به دریای خزر متّصل و محدود بوده است".
هم‌اینك شهرستان سیاهكل با وسعت 6/1048 كیلومترمربع، جمعیت 55752 نفر و 31 درصد شهرنشین، دارای 2 شهر سیاهكل و دیلمان، 2 بخش مركزی و دیلمان، 5 دهستان پیركوه، دیلمان، توتكی، خرارود و مالفجان و 251 پارچه آبادی می‌باشد. شهر سیاهكل نیز بالغ بر 17 هزارنفر جمعیت دارد. در سال 1309، شهرداری؛ در سال 1311، بخشداری و در اواخر سال 1376، فرمانداری در این شهرستان دائر گردیده است.
مجتمع فرهنگی ـ تفریحی استخر سیاهكل، استخر سید وارستان، آبشار لونك، قلعه دزدك، قلعه دیماسرا، حمِام شاه عباسی دیلمان (متعلّق به دوره قاجاریه)، بقعه آقا سیدمحمِد و آقا سیدسلطان (محور سیاهكل ـ دیلمان)، مكانی در روستای كلامسر معروف به وجود دستخط امام زین‌العابدین(ع)، قلعه گرماور، بقعه آقا سیدمحمود و آقا سیدمحمِد (روستای لشكریان)، قله درفك در دیلمان با غارهای یخی و آهكی، تی‌تی كاروانسرا (متعلّق به دوره صفویه در روستای بالارود)، كاروانسرای سرداب (محور سیاهكل ـ دیلمان)، قلعه كوتی (روستای كلدمسرا)، بقعه آقا سیداسماعیل و آقا سیدابراهیم (روستای سیاهكل‌محلّه)، بقعه پیله همشیرخانم و كوچه همشیرخانم (روستای سیاهكل‌محلّه)، بقعه ابونصاربن موسی‌بن جعفر(ع) (روستای پایین‌محلّه مالفجان)، بقعه آقا سیدمصطفی (روستای سیكاش)، بقعه آقا سیدابراهیم و آقا سیداسماعیل (محلّه برفجان شهر سیاهكل)، بقعه آقا سیدقاسم (روستای خورته چوشل)، سردخانه میربلوك (شهر دیلمان)، بازار هفتگی سیاهكل، منزل خانم عضدی، تونل سوچپر، بشكاته سنگ، بقعه شاه شهیدان، عروس‌تله، استخر اشكجان پلو، تالاب ازبرم، شیرقلعه فیروزكوه، پل مالده به پاشاكی، چنار داربن (نزدیك میكال)، آبشار باباولی، ماهی مشو، غار اسپهبدان (متعلّق به دوره انسان‌های اولیه)، كافر قلعه عین شیخ، گرد كول، چشمه‌های آب معدنی: لاریخانی، خاص‌خالی، گوتیه‌بون، كلاه‌فرنگی و ناظم‌الدیوان، چشم‌اندازهای: آغوزی، آبی‌نام، ماكلاش، زرده‌كندی و سیدسرا، مناطق ییلاقی: گاودیلان، اسپیلی، دیلمان و... .
